Άρθρα

Ακρογωνιαίος λίθος στη σωστή διαγνωστική προσπέλαση αποτελεί η λήψη λεπτομερούς ιατρικού και σεξουαλικού ιστορικού από τον ασθενή σε ένα περιβάλλον χαλαρό και ευχάριστο. Παθήσεις ή φάρμακα που λαμβάνει ο ασθενής μπορεί να προκαλούν πρόβλημα στη στύση του χωρίς να το γνωρίζει. Οι συχνότερες παθήσεις που προκαλούν στυτική δυσλειτουργία είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, η καρδιαγγειακή νόσος, η αρτηριακή υπέρταση και η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια. Τα διουρητικά, τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, οι αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης, τα αντιψυχωτικά και τα αντιανδρογόνα αποτελούν τα συχνότερα χρησιμοποιούμενα φάρμακα που προκαλούν στυτική δυσλειτουργία. Η χρήση ναρκωτικών ουσιών, αλκοόλ και καπνού ενοχοποιείται. Τέλος επεμβάσεις στην πύελο (π.χ. ριζική προστατεκτομή) ή η ακτινοβόληση της περιοχής καταργεί τη στύση.

Το πρόβλημα της στύσης θα πρέπει να περιγράφεται πλήρως στον ειδικό. Η σκληρότητα και η διάρκειά της καθώς και τυχόν διαταραχές στην εκσπερμάτιση θα πρέπει να καταγράφονται. Η χρήση επικαιροποιημένων ερωτηματολογίων (IIEF-International Index of Erectile Funtion, EHGS-Erectile Hardness Grading Scale) μας βοηθάει στην καταγραφή της πλήρης έκτασης του προβλήματος και στην μετέπειτα παρακολούθησή του. Αν υπάρχουν συμπτώματα από το κατώτερο ουροποιητικό ο ασθενής θα πρέπει να ελέγχεται για υπερπλασία προστάτη ή λοιμώξεις του ουρογεννητικού συστήματος. Ενοχλήματα όπως μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας, της δύναμης του ασθενή ή της εύκολης κόπωσης θα πρέπει να εγείρουν υποψίες για πιθανό υπογοναδισμό. Τέλος, ένα ψυχολογικό προφίλ είναι απαραίτητο.

Στην κλινική εξέταση ελέγχουμε τα χαρακτηριστικά του φύλου, ψηλαφούμε τα έξω γεννητικά όργανα, εξετάζουμε τον προστάτη δακτυλικά και ελέγχουμε αδρά νευρολογικά τον ασθενή. Μια συστηματική κλινική εξέταση μπορεί να μας αποκαλύψει νόσους που έχουν διαφύγει της προσοχής, όπως η υπερπλασία του προστάτη (στην δακτυλική εξέταση), η νόσος Peyronie (κάμψη του πέους, ψηλάφηση πλάκας), υπογοναδισμός (μικροί όρχεις, διαταραχή των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου) κλπ. Τέλος η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης και των σφύξεων είναι απαραίτητα αν δεν έχουν εκτιμηθεί το τελευταίο τρίμηνο.

Ο βασικός εργαστηριακός έλεγχος περιλαμβάνει μέτρηση των τιμών σακχάρου και λιπιδαιμικό προφίλ νηστείας, καθώς και ορμονολογικό έλεγχο (τεστοστερόνη, προλακτίνη, TSH, αλβουμίνες, SHBG). Σε ορισμένους ασθενείς αναλόγως των ευρημάτων από την κλινική εξέταση μπορεί να χρειασθεί επιπλέον εργαστηριακός έλεγχος όπως μέτρηση του ειδικού προστατικού αντιγόνου, καλλιέργειες ούρων ή/και σπέρματος κλπ.

Αν από τον παραπάνω βασικό έλεγχο δεν προκύψει σαφής αιτία στυτικής δυσλειτουργίας, τότε μπορούμε να προχωρήσουμε σε ειδικότερες εξετάσεις όπως η καταγραφή των νυκτερινών στύσεων, το πεϊκό doppler και η σηραγγογραφία. Με τις εξετάσεις αυτές γίνεται λεπτομερέστερη καταγραφή της διάρκειας και της σκληρότητας των στύσεων του ασθενή και εξετάζεται το αγγειακό δίκτυο του πέους έτσι ώστε αν υπάρχει αγγειογενής στυτική δυσλειτουργία να μη διαφύγει της διάγνωσης. Η σηραγγογραφία πλέον χρησιμοποιείται προεγχειρητικά για το σχεδιασμό της χειρουργικής επέμβασης.

Ο προστάτης είναι ένας μικρός αδένας που βρίσκεται ακριβώς κάτω από την ουροδόχο κύστη. Έχει βάρος 10-20 γραμμάρια και περιβάλει τα πρώτα 2-3 εκατοστά της ουρήθρας όπως ξεκινάει την πορεία της από την ουροδόχο κύστη. Παράγει το προστατικό υγρό που αποθηκεύεται στον αδένα και εξωθείται κατά την εκσπερμάτιση προς την ουρήθρα εμπλουτίζοντας το σπέρμα. Αν και ο προστάτης είναι απαραίτητος αποκλειστικά για την εκσπερμάτιση και την αναπαραγωγή, εντούτοις οι παθήσεις του προκαλούν σοβαρές επιπτώσεις στη σεξουαλική λειτουργία. Οι κυριότερες είναι η καλοήθης υπερπλασία, ο καρκίνος και η προστατίτιδα.

Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη αποτελεί τη συχνότερη προστατική νόσο. Ξεκινάει στην ηλικία των σαράντα ετών, με το 30-40% των ανδρών ηλικίας 40-50 ετών να εμφανίζουν ιστολογικές αλλοιώσεις υπερπλασίας του προστάτη. Τελικά το 75% των ανδρών στην ηλικία των 80 ετών θα πάσχουν από υπερπλασία. Αν και δεν εμφανίζουν όλοι οι πάσχοντες συμπτώματα, η πλειοψηφία αυτών θα παραπονεθεί για ενοχλήσεις από το κατώτερο ουροποιητικό όπως συχνουρία, επιτακτικότητα, νυκτουρία, μείωση της ακτίνας και της ροής των ούρων και καθυστέρηση στην έναρξη της ούρησης.

Οι μισοί, ίσως και περισσότεροι από τους άνδρες που εμφανίζουν συμπτώματα καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη παράλληλα θα εμφανίσουν και στυτική δυσλειτουργία ή διαταραχές στην εκσπερμάτιση. Τα συμπτώματα της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη αποτελούν ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για εμφάνιση στυτικής δυσλειτουργίας σε ποσοστό που φθάνει το 70%, όπως δείχνουν τελευταίες επιδημιολογικές μελέτες. Μάλιστα, όσο σοβαρότερα είναι τα συμπτώματα, τόσο εντονότερη είναι και η δυσκολία στη σεξουαλική διέγερση και πράξη. Οι διαταραχές στην εκσπερμάτιση που παρατηρούνται αφορούν κυρίως μείωση του όγκου του σπέρματος και πόνο κατά την εκσπερμάτιση.

Η υπερπλασία του προστάτη αντιμετωπίζεται φαρμακευτικά ή χειρουργικά. Φαρμακευτικά συνηθέστερα χρησιμοποιούνται οι α αδρενεργικοί αποκλειστές (ταμσουλοσίνη, αλφουζοσίνη, σιλιδοσίνη) και οι αναστολείς της 5α αναγωγάσης (φιναστερίδη, ντουταστερίδη) ως μονοθεραπεία ή σε συνδυασμό μεταξύ τους. Τελευταία σε ασθενείς που εμφανίζουν και στυτική δυσλειτουργία ενδείκνυται η χρήση ταδαλαφίλης ως μονοθεραπεία. Δεν θα πρέπει να αγνοούμε και τη σημαντική δράση των φυτικών σκευασμάτων, όπως το Saw Palmetto, στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της υπερπλασίας του προστάτη και της προστατίτιδας. Η χειρουργική θεραπεία συνιστάται στην ενδοσκοπική (διουρηθρικά) αφαίρεση του προστάτη αδένα (διουρηθρική προστατεκτομή) ή στην ανοικτή επέμβαση (διακυστική προστατεκτομή).

Η φαρμακευτική θεραπεία που εφαρμόζεται για την υπερπλασία του προστάτη και για τη χρόνια προστατίτιδα μπορεί να επιφέρει παλίνδρομη εκσπερμάτιση (ταμσουλοσίνη και σιλιδοσίνη) και στυτική δυσλειτουργία (φιναστερίδη και ντουταστερίδη). Και οι δύο παρενέργειες αυτές υποχωρούν με τη διακοπή του φαρμάκου που τις προκάλεσε. Η φυτοθεραπεία με Saw Palmetto είναι ίσως η μόνη θεραπεία που δεν επηρεάζει, αλλά αντιθέτως φαίνεται να βελτιώνει τη σεξουαλικότητα. Τέλος, μετά από προστατεκτομή (διουρηθρική ή ανοικτή) υπάρχει πιθανότητα να εμφανισθεί παλίνδρομη εκσπερμάτιση.

Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο συχνότερος καρκίνος στους άνδρες και η δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο μετά του πνεύμονα. Αποτελεί νόσο της τρίτης ηλικίας, με τη συχνότητά του προοδευτικά να αυξάνεται έτσι ώστε το 90% των ανδρών ηλικίας 90 ετών να έχουν ιστοπαθολογικές αλλοιώσεις καρκίνου του προστάτη. Συχνότερα διαγιγνώσκεται μεταξύ 60-70 ετών και σπανιότερα σε μικρότερες ηλικίες, ακόμα και αυτή των 40 ετών. Στα αρχικά του στάδια δεν προκαλεί συμπτώματα και ανευρίσκεται συνηθέστερα στον ετήσιο προληπτικό έλεγχο του άνδρα με PSA, υπερηχογράφημα και δακτυλική εξέταση. Αντιμετωπίζεται χειρουργικά (ριζική προστατεκτομή- ανοικτή, λαπαροσκοπική, ρομποτική), με ακτινοβολία (εξωτερική ακτινοβολία, βραχυθεραπεία) ή ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές (κρυοθεραπεία, εστιαζόμενοι υπέρηχοι υψηλής έντασης) ή φαρμακευτικά (ανδρογονικός αποκλεισμός). Κάθε θεραπεία έχει τις δικές τις ενδείξεις και παρενέργειες και με τη βοήθεια του Ουρολόγου γίνεται η επιλογή της ενδεδειγμένης για κάθε ασθενή.

Αν και ο καρκίνος του προστάτη δεν επιδρά άμεσα στη σεξουαλική λειτουργία του άνδρα, εντούτοις όλες οι θεραπευτικές επιλογές που έχουμε για την αντιμετώπισή του προκαλούν στυτική δυσλειτουργία. Η ριζική προστατεκτομή (ανοικτή, λαπαροσκοπική, ρομποτική) προκαλεί στυτική δυσλειτουργία σε ποσοστό που κυμαίνεται από 25%-75% ανάλογα της τεχνικής και της εμπειρίας του χειρουργού. Η ακτινοβολία (εξωτερική ή με τη μορφή της βραχυθεραπείας) επίσης προκαλεί στυτική δυσλειτουργία στον ίδιο βαθμό με τη ριζική προστατεκτομή. Ακόμα και οι νεώτερες ελάχιστης επεμβατικότητας θεραπείες για τον καρκίνο του προστάτη (κρυοθεραπεία, εστιαζόμενοι υπέρηχοι υψηλής έντασης) εμφανίζουν ίδια ή και χειρότερα ποσοστά στυτικής δυσλειτουργίας. Τέλος, ο ανδρογονικός αποκλεισμός, ο φαρμακευτικός δηλαδή ευνουχισμός, καταργεί τόσο τη στύση, όσο και την ερωτική επιθυμία.

Η προστατίτιδα αποτελεί φλεγμονώδη νόσο του προστάτη που προσβάλλει συχνότερα νέους, σεξουαλικά δραστήριους άνδρες και προκαλεί πόνο ή δυσφορία στην περιοχή του περινέου και του οσχέου. Αποτελεί τη συχνότερα απαντώμενη ουρολογική πάθηση στους άνδρες κάτω των 50 ετών. Ένας στους δύο άνδρες κατά τη διάρκεια της ζωής του θα εμφανίσει κάποια μορφή προστατίτιδας. Διακρίνεται στην οξεία προστατίτιδα (βακτηριακή) και τη χρόνια προστατίτιδα (βακτηριακή, μη βακτηριακή, συμπτωματική φλεγμονώδης ή μη και ασυμπτωματική φλεγμονώδης). Ένας άνδρας που πάσχει από προστατίτιδα σεξουαλικά μπορεί να εμφανίσει στυτική δυσλειτουργία, πόνο στην εκσπερμάτιση ή/και πρόωρη εκσπερμάτιση. Με την ενδεδειγμένη αγωγή και τη θεραπεία της φλεγμονής τα προβλήματα αυτά υποχωρούν και ο άνδρας επανέρχεται στις σεξουαλικές του δραστηριότητες. Η προστατίτιδα αντιμετωπίζεται κυρίως με αντιβιοτικά επί μακρό χρονικό διάστημα σε συνδυασμό με αντιφλεγμονώδη, α αδρενεργικούς αποκλειστές, φυτικά φάρμακα (Saw Palmetto) ακόμα και νευροληπτικά σε περιπτώσεις χρόνιου πυελικού πόνου.

Η επίδραση στην ποιότητα ζωής του πάσχοντα είναι μεγάλη. Εκτός από τα συμπτώματα της πρωτοπαθούς νόσου ο άνδρας έχει να αντιμετωπίσει και την απώλεια του ανδρισμού του. Η σεξουαλική επαφή του ζευγαριού χάνεται και δημιουργείται ένα αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ τους. Οι άνδρες που υποφέρουν από υπερπλασία του προστάτη περιορίζουν την κοινωνική τους ζωή και τις δραστηριότητές τους με τη σύντροφό τους λόγω των δυσουρικών ενοχλημάτων που εμφανίζουν (επιτακτικότητα, συχνουρία, νυκτουρία, ακράτεια ούρων). Η νυκτερινή έγερση για ούρηση εκτός από τους ίδιους ταλαιπωρεί και τη σύντροφό τους. Οι πάσχοντες από καρκίνο του προστάτη έχουν να αντιμετωπίσουν επιπρόσθετα την αγωνία της τακτικής παρακολούθησης για τη νόσο τους, όσο και την κριτική της συντρόφου για την θεραπεία που τελικά επέλεξαν.

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι σε κάθε περίπτωση υπάρχει λύση για τη σεξουαλική διαταραχή που παρατηρείται σε όλες αυτές τις περιπτώσεις. Η θεραπεία της φλεγμονής στην περίπτωση της προστατίτιδας επαναφέρει τη σεξουαλικότητα του άνδρα. Η χρήση φαρμάκων όπως οι αναστολείς της φωσφοδιεστεράσης τύπου 5 (σιλδεναφίλη, ταδαλαφίλη, βαρδεναφίλη) βελτιώνει τη στυτική λειτουργία σε ποσοστό που ξεπερνάει το 70%. Η ταδαλαφίλη ειδικότερα έχει ένδειξη ως μονοθεραπεία σε ασθενείς που πάσχουν απο υπερπλασία του προστάτη και στυτική δυσλειτουργία. Τέλος αν η αγωγή από το στόμα αποτύχει καταφεύγουμε στις ενδοπεϊκές ενέσεις με τις οποίες επιτυγχάνουμε στύση σε ποσοστό 90%. Τελευταίο μας μέτρο είναι η τοποθέτηση ενδοπεϊκής πρόθεσης για την επίτευξη τεχνητής στύσης.

Η στυτική δυσλειτουργία εμφανίζεται σε ποσοστό που φτάνει το 50% στους άνδρες ηλικίας 40 έως 70 ετών. Συνηθέστερα αντιμετωπίζεται με τη λήψη από του στόματος αναστολέων της φωσφοδιεστεράσης τύπου 5 (σιλδεναφίλη, βαρδεναφίλη, ταδαλαφίλη) ή με τη χρήση ενδοπεϊκών ενέσεων αγγειοδιασταλτικών ουσιών (αλπροσταδίλη, φαιντολαμίνη, παπαβερίνη). Σε κάποιες περιπτώσεις η φαρμακευτική θεραπεία είτε δεν είναι πλέον αποτελεσματική, είτε αντενδείκνυται ή δεν είναι επιθυμητή από τον ασθενή. Τότε η μόνη μας λύση για την επίτευξη τεχνητής στύσης για ικανοποιητική σεξουαλική επαφή είναι η τοποθέτηση ενδοπεϊκής πρόθεσης.

Οι ενδοπεϊκές προθέσεις διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: τις ημιάκαμπτες (μη διογκούμενες) και τις διογκούμενες (υδραυλικές). Οι ημιάκαμπτες προθέσεις αποτελούν την απλούστερη λύση ώστε να επιτυγχάνεται διείσδυση, μειονεκτούν όμως στο ότι το πέος βρίσκεται συνεχώς σε στύση και κατευθύνεται από τον ασθενή ανάλογα με την περίσταση (συνουσία, ούρηση, ένδυση). Οι υδραυλικές διογκούμενες προθέσεις μπορεί να είναι δύο ή τριών στοιχείων. Οι δύο στοιχείων αποτελούνται από ένα ζεύγος ενδοσηραγγωδών κυλίνδρων που συνδέονται με μια οσχεϊκή αντλία, ενώ οι τριών στοιχείων αποτελούνται από ένα ζεύγος ενδοσηραγγωδών κυλίνδρων, μια οσχεϊκή αντλία κι ένα κοιλιακό ρεζερβουάρ. Οι προθέσεις αυτές προσφέρουν σχεδόν φυσιολογικές συνθήκες χάλασης και στύσης, με το πέος να είναι μαλακό στην ηρεμία και σκληρό κατά τη συνουσία. Επιπλέον υπάρχει η δυνατότητα αύξησης του πάχους ή και του μήκους του πέους (ανάλογα με τον τύπο της πρόθεσης). Μειονεκτούν στο ότι υπάρχει πιθανότητα διαρροής ή βλάβης του μηχανισμού ή ακόμα και αυτόματης ενεργοποίησής του. Τεχνικά η τοποθέτησή τους είναι δυσκολότερη συγκριτικά με τις ημιάκαμπτες.

Υποψήφιοι για τοποθέτηση ενδοπεϊκής πρόθεσης είναι οι άνδρες εκείνοι στους οποίους η φαρμακευτική αγωγή έχει αποτύχει, είτε γιατί δεν είναι πλέον αποτελεσματική, είτε γιατί δε γίνεται ανεκτή ή γιατί υπάρχει αντένδειξη λόγω συνυπάρχουσων άλλων προβλημάτων υγείας. Επίσης ενδοπεϊκές προθέσεις τοποθετούμε σε ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεγάλες πυελικές επεμβάσεις (καρκίνος εντέρου, προστάτη ή ουροδόχου κύστης) με απότοκο τραυματισμό της νευρικής οδού της στύσης και σε περιπτώσεις φαλοπλαστικής λόγω αλλαγής φύλου ή ριζικής πεεκτομής λόγω καρκίνου του πέους. Τέλος σε περιπτώσεις νόσου Peyronie όπου συνυπάρχει στυτική δυσλειτουργία με έντονη κλίση του πέους αποτρεπτική για συνουσία μπορούμε να διορθώσουμε και τα δύο προβλήματα τοποθετώντας ενδοπεϊκή πρόθεση.

Παρά τη σημαντική πρόοδο στην κατασκευή των ενδοπεϊκών προθέσεων με χρήση καινούργιων ανθεκτικότερων και αντιμικροβιακών υλικών η επέμβαση δε στερείται προβλημάτων. Οι σημαντικότερες επιπλοκές που μπορεί να εμφανισθούν μετά το χειρουργείο είναι η λοίμωξη της πρόθεσης που εμφανίζεται σε ποσοστό 3% και απαιτεί την αφαίρεσή της, η μηχανική βλάβη είτε με τη μορφή της διαρροής ή της ρήξης σε ποσοστό 12% και η διάβρωση των ιστών (βαλάνου, οσχέου, ουρήθρας, σηραγγωδών σωμάτων) σε ποσοστό 1%. Σε κάποιες περιπτώσεις η βάλανος μπορεί να γίνει μαλακή και υπερκινητική γεγονός που επηρεάζει τη συνουσία.

Οι ενδοπεϊκές προθέσεις είναι ασφαλείς, ανθεκτικές και αποτελεσματικές. Σε πενταετείς μελέτες της ασφάλειας και της βιωσιμότητάς τους τα ποσοστά τους, ανάλογα με τον τύπου που είχε επιλεχθεί κυμάνθηκαν από 78% έως 96%. Βλέπουμε λοιπόν ότι ιδιαίτερα οι νέου τύπου ενδοπεϊκές προθέσεις είναι ασφαλείς στη χρήση τους και μηχανικά αποδίδουν χωρίς προβλήματα σε βάθος χρόνου. Επιπλεόν ο βαθμός ικανοποίησης των ασθενών και των συντρόφων τους κυμαίνεται ιδιαίτερα ψηλά φτάνοντας το 97% και 91% αντίστοιχα. Πραγματικά λοιπόν η χρήση τους αποτελεί μια αξιόπιστη και αποτελεσματική μέθοδο πρόκλησης τεχνητής στύσης με μικρά ποσοστά επιπλοκών και υψηλά ποσοστά ικανοποίησης για τους ερωτικούς συντρόφους.

Η αποτυχία της φαρμακευτικής θεραπείας της στυτικής δυσλειτουργίας δεν αποτελεί το τέλος της ερωτικής ζωής για τον άνδρα. Χρησιμοποιώντας τον κατάλληλο τύπο ενδοπεϊκής πρόθεσης και εφαρμόζοντας την καταλληλότερη χειρουργική τεχνική μπορούμε να επιτύχουμε την ασφαλή επάνοδο του άνδρα με απόλυτη επιτυχία και για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Η στυτική δυσλειτουργία είναι η αδυναμία επέλευσης ή διατήρησης της στύσης του άνδρα έτσι ώστε να έχει ικανοποιητική σεξουαλική επαφή. Σχεδόν οι μισοί άνδρες ηλικίας άνω των πενήντα ετών θα εμφανίσουν πρόβλημα στη στύση τους, ποσοστό που αυξάνεται με την ηλικία και πλησιάζει το 100% στα 80 έτη. Ορόσημο στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τη στυτική δυσλειτουργία αποτέλεσε η κυκλοφορία των αναστολέων της φωσφοδιεστεράσης τύπου 5 (PDE5s) στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Τα φάρμακα αυτά μας παρέχουν μια αποτελεσματική και ασφαλή θεραπεία από το στόμα και αποτελούν πλέον την πρώτη μας επιλογή σε κάθε άνδρα που πάσχει από πρόβλημα στη στύση του. Υπάρχει όμως και μια κατηγορία ανδρών που δε μπορεί να κάνει χρήση αυτών των φαρμάκων, είτε γιατί αλληλεπιδρούν με φάρμακα που ήδη λαμβάνουν για άλλες παθήσεις, είτε γιατί δεν το επιτρέπει η γενική τους κατάσταση και η υγεία τους ή τέλος γιατί τα χρησιμοποιούσαν στο παρελθόν και έχουν πάψει πλέον να είναι αποτελεσματικά σε αυτούς.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 για πρώτη φορά ανακοινώθηκε η χρήση αγγειοδραστικών ουσιών με ενδοπεϊκή έγχυση για την πρόκληση στύσης. Η ενδοπεϊκή ένεση αγειοδραστικών ουσιών στα σηραγγώδη αποτελεί από τότε σημαντικό βοήθημα στη διαγνωστική και θεραπευτική προσπέλαση των ασθενών που πάσχουν από στυτική δυσλειτουργία. Μάλιστα πριν από τους PDE5s αποτελούσαν και τη θεραπεία εκλογής. Όπως ήταν αναμενόμενο τα τελευταία χρόνια έχουν παραγκωνιστεί και χρησιμοποιούνται περισσότερο για διαγνωστικούς σκοπούς (π.χ. πεϊκό doppler) και στους ασθενείς αυτούς που δεν ενδείκνυται η χρήση των PDE5s. Οι κυριότερες αγγειοδραστικές ουσίες που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι η αλπροσταδίλη, η παπαβερίνη και η φαιντολαμίνη. Η αλπροσταδίλη αποτελεί τη συχνότερα χορηγούμενη αγγειοδραστική ουσία για ενδοπεϊκή έγχυση. Προκαλεί χάλαση των λείων μυϊκών ινών των σηραγγωδών σωμάτων με αποτέλεσμα τον περιορισμό της φλεβικής διαφυγής του αίματος. Χορηγείται ως μονοθεραπεία σε δόση που εξατομικεύται για τον κάθε ασθενή ή σε συνδυασμό με τη φαιντολαμίνη (Bi-Mix) ή και με την παπαβερίνη σε τριπλό μίγμα (Tri-Mix). Η παπαβερίνη και η φαιντολαμίνη έχουν παρόμοιο τρόπο δράσης με την αλπροσταδίλη, αλλά δεν χορηγούνται ως μονοθεραπεία. Αποτελούν συστατικά των μιγμάτων αλπροσταδίλης- φαιντολαμίνης (Bi-Mix) και αλπροσταδίλης- παπαβερίνης- φαιντολαμίνης (Tri-Mix).

Όπως αναφέρθηκε οι ενδοπεϊκές ενέσεις αποτελούν πλέον θεραπεία δεύτερης γραμμής για τη στυτική δυσλειτουργία, που χρησιμοποιείται σε ασθενείς που δεν επιτρέπεται να λάβουν PDE5s ή παρουσιάζουν σοβαρές παρενέργειες σε αυτούς ή τέλος δεν έχουν το αναμενόμενο αποτέλεσμα μετά τη χρήση τους. Τέτοιοι ασθενείς για παράδειγμα είναι όσοι λαμβάνουν νιτρώδη, οι πάσχοντες από σοβαρή καρδιαγγειακή νόσο, από σοβαρή περιφερική αγγειοπάθεια, από σοβαρής μορφής σακχαρώδη διαβήτη ή όσοι έχουν υποβληθεί σε πρόσφατη χειρουργική επέμβαση στο προστάτη τους. Επειδή πρόκειται για επεμβατική θεραπεία αντενδείκνυται σε ασθενείς με αιμορραγική διάθεση. Επιπλέον οι υποψήφιοι για τη θεραπεία θα πρέπει να μην πάσχουν από σοβαρή ψυχιατρική διαταραχή που μπορεί να οδηγήσει σε κατάχρηση της θεραπείας και να έχουν ένα βαθμό δεξιότητας έτσι ώστε να μπορέσουν να επιτύχουν την ένεση στο κατάλληλο σημείο. Η έγχυση γίνεται πάντα στα πλάγια του πέους (3η και 9η ώρα), μετά από τοπικό καθαρισμό με αλκοολικό διάλυμα και με τη βελόνα της έγχυσης να εισέρχεται μέσα στα σηραγγώδη. Οι επιπλοκές που μπορεί να εμφανισθούν είναι τοπικές και αφορούν συχνότερα αιμάτωμα ή πόνο στο σημείο της έγχυσης και σπανιότερα πριαπισμό και ίνωση των σηραγγωδών σωμάτων.

Πολλές μελέτες έχουν δείξει πως η θεραπεία με ενδοπεϊκές ενέσεις για τη στυτική δυσλειτουργία είναι αποτελεσματική και ασφαλής. Τα ποσοστά επίτευξης στύσης και ο βαθμός ικανοποίησης του ασθενή και του/της συντρόφου είναι ιδιαίτερα υψηλά και για την αλπροσταδίλη ως μονοθεραπεία όσο και για το Tri-Mix και ξεπερνούν το 90%. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε όλες τις μελέτες τα ποσοστά επίτευξης στύσης ικανής για ικανοποιητική ερωτική επαφή είναι σταθερά πολύ ψηλά. Η ενδοπεϊκή ένεση δίνει στον ασθενή την σκληρή στύση που θα του επιτρέψει να έχει τη σεξουαλική επαφή που του έλειπε από τη σχέση του με το ταίρι του. Η αυτοπεποίθησή του επανέρχεται και οι ισορροπίες στη σχέση του και στο ψυχισμό του αποκαθίστανται.

Βλέπουμε λοιπόν ότι η θεραπεία της στυτικής δυσλειτουργίας με τη χρήση ενδοπεϊκών ενέσεων αποτελεί μια βιώσιμη και ιδιαίτερα αποτελεσματική λύση που μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια από τον ασθενή. Αν και θεραπεία δεύτερης γραμμής εντούτοις το στυτικό αποτέλεσμα που προσφέρει είναι πολλές φορές καλύτερο των PDE5s. Η χρήση των ενδοπεϊκών ενέσεων δεν είναι κάτι που πρέπει να τρομάζει τον ασθενή. Με τη σωστή εκπαίδευση και τη σωστή χρήση από την πλευρά του μπορούμε να έχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα με τη μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια.